czasowniki zwrotne
hiszpański

Czym są hiszpańskie czasowniki zwrotne?

 

Zaczynając lekcje hiszpańskiego dowiadujecie się na samym początku, że w języku hiszpańskim czasownik występuje w trzech koniugacjach, czyli posiada 3 warianty końcówki w bezokoliczniku: AR, ER, IR, 
np. hablar (mówić), comer (jeść), vivir (mieszkać, żyć).

Zwrotne (verbos reflexivos) w języku hiszpańskim to te, które w bezokoliczniku kończą się dodatkowo na – se (np. acostarse, levantarse, peinarse, ducharse).

Najczęściej – se odpowiada polskiej partykule się. Nie zawsze jednak czasownik zwrotny w hiszpańskim będzie możliwy do przetłumaczenia na język polski z tą właśnie partykułą.

czasowniki zwrotne w hiszpańskim

Jak odmieniać czasowniki zwrotne?

Zaczniemy od czasu teraźniejszego. Tutaj jedyną zmienną będzie zaimek zwrotny, który odmieniamy inaczej dla każdej osoby. Zaimek ten ląduje przed odmienioną formę osobową czasownika.  Końcówki czasownika odmieniamy zgodnie z zasadami. 

Weźmy pod lupę hiszpański czasownik llamarse – nazywać się. Zobaczcie na jego przykładzie, co dzieje się z nim w każdym czasie czy trybie.

 

czasowniki zwrotne w hiszpańskim

Poniżej podaję Wam ten sam czasownik odmieniony w kilku innych czasach prostych byście mogli zauważyć powtarzający się schemat i szybko zrozumieli jak wygląda odmiana.

 

INDICATIVO,
czyli tryb oznajmujący

CZASY PROSTE (czasowniki zwrotne hiszpański)

 

 
yomellamaba
tellamabas
él/ella/ustedsellamaba
nosotros/asnosllamábamos
vosotros/asosllamabais
ellos/ellas/ustedessellamaban
yomellamé
tellamaste
él/ella/ustedsellamó
nosotros/asnosllamamos
vosotros/asosllamasteis
ellos/ellas/ustedessellamaron
yomellamaré
tellamarás
él/ella/ustedsellamará
nosotros/asnosllamaremos
vosotros/asosllamaréis
ellos/ellas/ustedessellamarán
yomellamaría
tellamarías
él/ella/ustedsellamaría
nosotros/asnosllamaríamos
vosotros/asosllamaríais
ellos/ellas/ustedessellamarían

OK! Mam nadzieję, że czasy proste już nie sprawią Wam kłopotu, bo macie tylko 2 elementy i wiecie, że zaimek zwrotny leci przed odmienioną formę czasownika. A co z takimi czasami jak Pretérito Perfecto czy Futuro Perfecto, czyli czasami złożonymi?

Czasowniki zwrotne w czasach złożonych – odmiana.

Czasy złożone w hiszpańskim (między innymi: pretérito  perfecto, pretérito pluscuamperfecto czy futuro perfecto) to te, które, jak może sugerować nazwa, składają się z kilku elementów. Są to: czasownik posiłkowy haber i forma participio. 

Czas złożony jest jak ciepły świeży chlebek i masełko – jedno musi być obok drugiego. Nie rozdzielamy tak pięknego duetu.

*(Jeśli nie jesz masła zastąp go czymś równie pysznym! Ale nie rozdzielaj!)

Masło i chlebek Was nie przekonuje? Formy czasu złożonego porównamy więc sobie do puzzli. Puzzle jak wiadomo, muszą do siebie pasować.

Cokolwiek chcemy do nich dołączyć, wstawimy na sam początek. O tak, jak poniżej:

czasowniki zwrotne odmiana

CZASY ZŁOŻONE (czasowniki zwrotne hiszpański)

yomehellamado
tehasllamado
él/ella/ustedsehallamado
nosotros/nosotrasnoshemosllamado
vosotros/vosotrasoshabéisllamado
ellos/ellas/ustedessehanllamado
yomehabíallamado
tehabíasllamado
él/ella/ustedsehabíallamado
nosotros/nosotrasnoshabíamosllamado
vosotros/vosotrasoshabíaisllamado
ellos/ellas/ustedessehabíanllamado
yomehabréllamado
tehabrásllamado
él/ella/ustedsehabrállamado
nosotros/nosotrasnoshabremosllamado
vosotros/vosotrasoshabréisllamado
ellos/ellas/ustedessehabránllamado
yomehabríallamado
tehabríasllamado
él/ella/ustedsehabríallamado
nosotros/nosotrasnoshabríamosllamado
vosotros/vosotrasoshabríaisllamado
ellos/ellas/ustedessehabríanllamado

Miejsce zaimka zwrotnego w zdaniu.


Kilka możliwości! 

 
Wiecie już do tej pory, że zaimek zwrotny stawiamy przed odmienioną formę czasowników.
 
Yo me baño. – Kąpię się.Nosotros nos bañamos. – Kąpiemy się.
te bañas. – Kąpiesz się.Vosotros os bañáis. – Kąpiecie się.
Ella se baña. – Kąpie się.Ellos se bañan. – Kąpią się.

 

ALE…!

Jeśli czasownika zwrotnego chcemy użyć w zdaniu w formie bezokolicznika, musimy mimo wszystko dopasować zaimek zwrotny odpowiednio do osoby. Wtedy jest on przyklejony do czasownika podstawowego. 

Quiero bañarmeQueremos bañarnos.
Quieres bañarte.Queréis bañaros.
Quiere bañarse.Quieren bañarse.

Zaimek zwrotny w konstrukcji
ir + a + bezokolicznik

 

Ta peryfraza, często przez was nazywana czasem przyszłym, to takie angielskie be going to. Tutaj zaimek może zajmować w zdaniu 2 miejsca.

Voy a levantarme temprano. – Wstanę wcześnie.
Me voy a levantar temprano. – Wstanę wcześnie.

 

Zaimek zwrotny w konstrukcji estar + gerundio

 

Co to jest gerundio oraz kiedy i jak używać estar + gerudnio możecie dowiedzieć się we wcześniejszym wpisie, w którym również znajdziecie interaktywne ćwiczenia z zaimkami. 

W tej konstrukcji również możesz wybrać 2 opcje ulokowania zaimka:

Ahora estoy lavándome.
Me estoy lavando ahora.

 

Zaimek zwrotny w Imperativo, czyli trybie rozkazującym

Tworzenie hiszpańskiego trybu rozkazującego może być wyzwaniem. Nie dość, że formy czasowników się zmieniają to jeszcze musisz pamiętać, że:

  • w zdaniach twierdzących trybu rozkazującego
    dołączasz zaimek do formy czasownika
Lávate! – Umyj się!
Levántate! – Wstań!
Siéntate! – Usiądź!
  • w zdaniach przeczących trybu rozkazującego nie możesz tego zrobić więc wstawiasz zaimek zwrotny przed formę czasownika
No te laves!
No te levantes!
No te sientes!

Czy naprawdę muszę używać
tych zaimków?

 

Oczywiście, że tak. Są takie pary czasowników, które mają totalnie inne znaczenie jeśli dodamy do nich lub pominiemy zaimek zwrotny. Na przykład: 

LLAMAR vs. LLAMARSE

Me llamo Ola. – Mam na imię.
Llamo a la policía. – Dzwonię na policję.
LLAMARSE
LLAMAR
Te llamas Marcos.
Llamas a la puerta. – Pukasz do drzwi.
LLAMARSE
LLAMAR
Se llama David. – Ma na imię Dawid.
David llama al banco. – Dawid dzwoni do banku.
LLAMARSE
LLAMAR

QUEDAR vs. QUEDARSE

Me quedo en casa. – Zostaję w domu.
Hoy a las 5 quedo con ella. – Dziś o 5 spotykam się z nią.
QUEDARSE
QUEDAR
Te quedas o te vas? – Zostajesz czy idziesz?
Quedamos a las 8. – Umawiamy się o 8.
QUEDARSE
QUEDAR

Kiedy i po co używać czasownika zwrotnego w hiszpańskim? 

 

Gdy odmieniamy czasownik zwrotny odnosi się on tylko do podmiotu, części jego własnego ciała lub rzeczy, którą nosi na sobie lub coś, co posiada.

Użycie czasownika zwrotnego oznacza, że podmiot wykonuje czynność, która skierowana jest na niego samego.

użycie czasowników zwrotnych podmiot

Podmiot i on sam, czyli czynności, które wykonuje i jednocześnie jest ich odbiorcą. 

Ella se ducha. – Ona bierze prysznic. 
Nosotros nos relajamos. – My się relaksujemy. 
Ellos se bañan en el mar. – Oni kąpią się w morzu.
hiszpański czasownik zwrotny użycie

Znam Was  i wiem, że kalki z innych języków są często nieuniknione. Dla przykładu, w języku angielskim powiecie pewnie:

I wash my hair.
I wash my hands.

Później tę samą konstrukcję chcecie przerzucić na hiszpański, a to błądW hiszpańskim nie powinny one mieć miejsca dlatego poprawnie będzie zapisać je tak:

Me lavo el pelo.Me lavo mi pelo.Lavo mi pelo.
Me lavo las manosMe lavo mis manosLavo mis manos.

Nie ma potrzeby dodawać, że myjemy nasze włosy (mi pelo), ponieważ czasownik użyty w formie zwrotnej informuje, że skoro czynność wykonujemy sobie/na sobie to muszą być nasze włosy. 

To samo z myciem rąk. Forma zwrotna mówi o tym, że myjemy je sobie. Nie musimy dodawać informacji, że to nasze ręce. 

 

użycie czasowników zwrotnych w hiszpańskim
Me pongo el pijama. – Zakładam piżamę.
Me he puesto el pijama. – Założyłem piżamę.
Me he manchado el pijama. – Poplamiłem piżamę.

Ćwiczenia

(czasowniki zwrotne hiszpański)

 

 

Wpisz odpowiednie formy czasowników zwrotnych w Presente de Indicativo (Czas teraźniejszy).

Uzupełnij zdania bezokolicznikami pamiętając o uzgodnieniu zaimka zwrotnego.

Lista najczęściej używanych hiszpańskich czasowników zwrotnych:

aburrirse – nudzić się
acostarse – kłaść się spać
afeitarse – golić się
bañarse – kąpać się
callarse – milczeć
casarse – wziąć ślub
cepillarse los dientes – myć zęby
despedirse – żegnać się
despertarse – budzić się
divertirse – bawić się
divorciarse – rozwodzić się
dormirse – zasypiać
ducharse – brać prysznic
enamorarse – zakochać się
encontrarse – znajdować się, spotkać się (przypadkiem)
irse – odchodzić
lavarse – myć się
levantarse – wstawać
llamarse – nazywać się
maquillarse – malować się
mojarse – moczyć się
moverse – ruszać się
mudarse – przeprowadzać się
olvidarse – zapominać się
peinarse – czesać się
ponerse – zakładać (ubranie)
preocuparse – martwić się
quedarse – zostawać
quitarse – zdejmować (ubranie)
relajarse – zrelaksować się
sentarse – siadać
sentirse – czuć się
vestirse – ubierać się

Mam nadzieję, że temat czasowników zwrotnych choć trochę stał się dla Was jaśniejszy.

Teraz wiecie, że żeby zostać w domu i się uczyć powiecie:


Tengo mucho trabajo, me quedo en casa. 

A gdy już opanujecie temat i będziecie chcieli wynurzyć sie z nory – zapytacie znajomych:

¿A qué hora y dónde quedamos?

I tyle Was będą widzieli…

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.

Scroll to Top